company

Wat is melatonine en hoe gebruik je het correct?

Elien Geschreven door Elien  -   -  Welzijn & Gezondheid
iemand die goed slaapt door melatonine

Val je moeilijk in slaap of word je vaak midden in de nacht wakker? Dan heb je misschien al aan melatonine gedacht. Dit lichaamseigen stofje speelt een belangrijke rol in je slaap-waakritme en is ook verkrijgbaar als supplement, bijvoorbeeld in tabletvorm, spray of druppels. Maar wanneer heeft het zin om melatonine te nemen? En hoe gebruik je het juist, zonder je natuurlijke ritme te verstoren? In deze blog lees je hoe melatonine werkt en waarop je moet letten als je het wil gebruiken.

Inhoudstafel

In het kort

  • Melatonine is een lichaamseigen hormoon dat je slaperig maakt.

  • Fel licht, stress, leeftijd of onregelmatige werkuren kunnen de aanmaak verstoren.

  • Melatonine volgt een dag-nachtritme en helpt je biologische klok sturen.

  • De juiste dosis ligt meestal tussen 0,1 en 3 mg.

  • Neem melatonine 30 tot 60 minuten voor je gaat slapen.

Wat is melatonine?

Melatonine is een hormoon dat je hersenen aanmaken zodra het donker wordt. Het helpt je lichaam om tot rust te komen en maakt je slaperig. Die aanmaak gebeurt in de pijnappelklier, een klein gebiedje in het midden van je hersenen. Daar wordt melatonine gevormd uit serotonine, een stofje dat ook betrokken is bij je stemming. Je melatoninespiegel volgt het ritme van dag en nacht: ’s avonds stijgt hij, en in de ochtend daalt hij weer.

Hoe werkt melatonine in je lichaam?

Je lichaam volgt een natuurlijk ritme van ongeveer 24 uur. Overdag blijft je melatoninespiegel laag, maar zodra het donker wordt, stijgt die en word je slaperig. Dat proces wordt aangestuurd door je biologische klok, en die is gevoeliger dan je denkt. Fel (blauw) licht van schermen, onregelmatige werkuren, stress of een jetlag kunnen dat ritme flink in de war brengen. Ook met de jaren verandert er iets: oudere mensen maken vaak minder melatonine aan, waardoor ze vaker slaapklachten ervaren. In zulke gevallen kan een supplement tijdelijk helpen om het ritme te herstellen. Maar als er geen duidelijke verstoring is, zoals bij klassieke slapeloosheid, werkt melatonine meestal minder goed.

Hieronder een algemene weergave van het basisritme van melatonine volgens het Nederlands Expertisecentrum Vitaliteit.

In welke situaties gebruik je melatonine?

Melatonine is vooral zinvol wanneer je natuurlijke slaapritme uit balans is. Denk aan jetlag, nachtdiensten of een vertraagde slaapfase, waarbij je pas laat in slaap kunt vallen. In die situaties kan melatonine je helpen om je ritme opnieuw te sturen. Heb je moeite met slapen door stress, piekergedachten of slechte gewoonten? Dan biedt melatonine meestal weinig oplossing. In dat geval kijk je beter naar wat er écht speelt.

Hoeveel melatonine moet je nemen?

Meer is niet beter. Voor de meeste mensen volstaat een dosis tussen 0,1 en 3 milligram. Hogere dosissen hebben niet méér effect, en kunnen zelfs je eigen melatonineproductie verstoren of je op het verkeerde moment slaperig maken.

Wist je dat?

In sommige voedingsmiddelen zit van nature een beetje melatonine, zoals kersen, druiven, pistachenoten en havermout. De hoeveelheden zijn wel te klein om echt slaapverwekkend te zijn.

Wanneer melatonine innemen?

Neem melatonine ongeveer een halfuur tot een uur voor je wil gaan slapen. Probeer dit op een vast tijdstip te doen, zodat je lichaam een regelmatig ritme kan opbouwen. Heb je het supplement meerdere weken na elkaar nodig? Dan is het goed om stil te staan bij de reden waarom je het blijft gebruiken. Melatonine is vooral bedoeld als tijdelijke ondersteuning, niet als structurele oplossing.

Mogelijke bijwerkingen van melatonine

Hoewel melatonine meestal goed verdragen wordt, kunnen er bijwerkingen optreden, vooral bij hoge of langdurige dosissen. Denk aan hoofdpijn, slaperigheid overdag, lichte duizeligheid of spijsverteringsklachten. Sommige mensen voelen zich ook prikkelbaarder of minder emotioneel stabiel. Gebruik je andere medicijnen, zoals bloedverdunners of antidepressiva? Dan is het verstandig om je apotheker te raadplegen voor je melatonine toevoegt. Zo blijf je veilig én goed geïnformeerd.

Conclusie

Melatonine kan helpen bij slaapproblemen die ontstaan door een verstoord ritme, zoals jetlag of nachtwerk, maar het is geen wondermiddel. Als je het op de juiste manier en tijdelijk gebruikt, kan het je lichaam ondersteunen bij het vinden van een nieuw slaapritme. Toch is het belangrijk om te beseffen dat melatonine geen oplossing biedt voor onderliggende oorzaken zoals stress, slechte gewoonten of medische klachten. Blijvende slaapproblemen vragen om een bredere aanpak dan alleen een supplement.

Veelgestelde vragen

Kun je melatonine elke dag nemen?
Dat kan, maar het is niet de bedoeling. Melatonine is bedoeld als tijdelijke hulp bij een verstoord ritme. Als je het langdurig nodig hebt, kijk je beter naar de onderliggende oorzaak.
Wat gebeurt er als je te veel melatonine neemt?
Een te hoge dosis kan je slaapritme verstoren en zorgen voor sufheid, hoofdpijn of juist slechter inslapen. Begin altijd laag en overleg bij twijfel met je arts of apotheker.
Mag je melatonine combineren met alcohol of cafeïne?
Beter niet. Alcohol verstoort je slaap, cafeïne houdt je alert. Ze maken melatonine minder effectief en kunnen het effect zelfs helemaal tenietdoen.
Is melatonine verslavend?
Niet fysiek, maar je kunt er mentaal afhankelijk van raken. Als je denkt dat je niet meer zonder kunt slapen, is het tijd om naar de oorzaak van je slaapproblemen te kijken.
Hoe snel werkt melatonine na inname?
Sprays of smelttabletten werken meestal binnen 20 tot 30 minuten. Gewone tabletten doen er iets langer over. Neem het een halfuur tot een uur voor het slapengaan.

Terug naar overzicht